18 yaş öncesi sigortalılığın emekliliğe etkisi nedir?
1 Ekim 2008den önce yürürlükte olan 1479 sayılı Bağ-Kur Kanununun 24üncü maddesinde, 18 yaşından küçüklerin sigortalı olamayacağı hüküm altına alınmıştır. 18 yaşını doldurmamış olanların Bağ-Kur sigortalısı olamayacaklarına yönelik Bağ-Kur mevzuatındaki ilk yasal düzenleme, 1479 sayılı kanunun 24üncü maddesinin 04.05.1979 tarihli ve 2229 sayılı kanunun 7nci maddesiyle değiştirilmesi sonucu yapılmıştır. Yani, 18 yaşını doldurmayan kişilerin Bağ-Kur sigortalısı olamayacaklarına ilişkin ilk uygulama 04.05.1979 tarihinden itibaren başlamıştır.
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, SSKya 18 yaşından önce ödenen primlerin Bağ-Kur yaşlılık aylığında nasıl değerlendirildiğiyle ilgili olarak bu zamana kadar Bağ-Kur tarafından yayımlanmış ne bir yönetmelik, ne bir tüzük, ne bir genelge ne de bir yazılı talimat yoktur.
Bu konuda İl Müdürlüklerinin sordukları yazılı ve kişiye mahsus sorulara Bağ-Kur Genel Müdürlüğü tarafından muhtelif tarihlerde verilen birkaç yazılı görüş bulunmaktadır. Bu yazılı görüşlerde özetle, SSKya 1 Nisan 1981 tarihinden önce 18 yaşından küçük sigortalı iken ödenmiş primlerin Bağ-Kur emekliliğinde hem yaş hem de hizmetin tesbitinde dikkate alınması gerektiği, ancak 1 Nisan 1981 tarihinden sonra 18 yaşından küçük sigortalı iken SSKya ödenen primlerin Bağ-Kur emekliliğinde yaş ve hizmetin tesbitinde dikkate alınmaması gerektiği belirtilmekte, adeta 01.04.1981den sonraki süreç için ödenen primlerin yanması gerektiği ifade edilmektedir.
Bağ-Kur Genel Müdürlüğü (devredilen) tarafından kişiye özel verilen yazılı görüşler böyle olmakla birlikte, Bağ-Kur tarafından konu hakkında uygulama birliğini sağlamaya yönelik bir genelge ya da talimat çıkarılmadığı için, günümüzde bile bu konunun uygulaması her ilde farklı bir şekilde yapılmaktadır.
Örnek olarak, Sosyal Güvenlik Kurumunun bazı il müdürlükleri, 18 yaşından önce SSKya ödenen primler eğer 1 Nisan 1981 tarihinden önce ise ödenen bu primleri, Bağ-Kur emekliliğinde hem yaş hem de hizmetin tesbitinde dikkate almakta, ancak ödenen primler 1 Nisan 1981den sonra ise, emeklilik yaşı ve hizmetinin belirlenmesinde dikkate almamakta, ancak prim ödeme gün sayısına ilâve yapmaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumunun bazı il müdürlükleri ise, 18 yaşından önce SSKya ödenen primlerin 1 Nisan 1981 tarihinden önce ya da sonra olup olmamasına bakmaksızın, SSK tarafından kendilerine (Bağ-Kura) hizmet olarak bildirilmişse, Bağ-Kur emekliliğinde hem yaş hem de hizmetin tesbitinde dikkate almaktadır.
Bizim bu konu hakkındaki görüşümüz şudur: Bilindiği üzere SSK mevzuatına 01.04.1981den itibaren getirilen 18 yaş şartı sigortalılık başlangıcı için öngörülen bir şart olup 18 yaşından önce ödenen primler SSK emekliliğinde prim ödeme gün sayısına ilâve edilmektedir. Ancak, Bağ-Kur şartlarındaki emeklilikte sigortalılık başlangıcının hiçbir önemi olmayıp 15 tam yıl ve 25 tam yıl gibi prim ödeme gün sayılarının tamamlanması önemlidir. Bu sebeple, SSKya 18 yaşından önce ödenen primler kişinin Bağ-Kur hizmet sürelerine eklenmeli ve emeklilikte yaş ve hizmet hesabında dikkate alınmalıdır.
