SMM Staja Giriş ve Yeterlilik Sınavları
- yüzyılın bilgi çağı olması nedeniyle iş gücünün çalışma biçiminde de değişiklik olmaktadır. Artık günümüzde bilginin üretimi ve dağıtımı önem kazanmaktadır. Bu nedenle birçok farklı meslek ön plana çıkmaktadır. Bu mesleklerden biri de muhasebeciliktir. (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir – SMMM)
İşletme ortakları, İşletme yöneticileri, Kamu kurumları, Bankalar, Sendikalar, Yatırımcılar vb birçok farklı kesim işletmelerin muhasebe bilgilerine ihtiyaç duymaktadır. Bu bilgileri istenildiği zamanda hazırlamak ve bilgi kullanıcılarına sunmak SMMM’lerin temel görevlerinden biridir. Ayrıca mali konularda danışmanlık yapmak, denetim yaparak rapor hazırlamak, bilirkişilik yapmak gibi birçok konuda daha SMMM’lerin bilgisine ve tecrübesine ihtiyaç duyulmaktadır.
SMMM olabilmek için Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi, siyasal bilimler, çalışma ekonomisi, ekonometri, bankacılık ve finans, uluslararası finans vs dallarında eğitim veren fakültelerden veya denkliği YÖK tarafından tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak veya diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber burada belirtilen bilim dallarından lisansüstü seviyesinde diploma almış olmak gerekir.
SMMM olabilmek için Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği’ne (TÜRMOB) müracaat ederek Staja Başlama Dosyası açtırarak oda tarafından yapılacak sınavlara katılmak ve başarılı olmak gerekmektedir.
Bu sınavlardan ilki Staja Giriş Sınavıdır. Bu sınav yılda 3 kez ( Mart – Haziran ve Kasım aylarında ) yapılmaktadır. Bu sınavdan en az 60 puan alan adaylar staja başlama hakkı kazanırlar.
SMMM stajı, bağımsız çalışan Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ya da Yeminli Mali Müşavir yanında veya meslek mensuplarının denetim ve gözetiminde yapılır. Meslek mensubu gözetim ve denetiminde staj yapan aday meslek mensupları, bu stajlarını bir ticari işletmenin merkezinde, bağımlı veya sözleşmeli meslek mensubunun denetim ve gözetiminde yaparlar. Staj süresi 3 yıldır.
Test usulü olan bu sınavda 20 adet Genel Yetenek-Kültür (Türkçe, Matematik, Atatürk İlke ve İnkılap Tarihi) , 100 adette Alan Bilgisi (Muhasebe, Denetim, Ekonomi, Maliye ve Hukuk) sorusu sorulmaktadır.
Staja Giriş Sınavı bağıl değerlendirme sistemi ile değerlendirilmektedir.
Bağıl Değerlendirme Sistemi, adayın başarısını, sınava katılan diğer adayların başarı düzeyleri ile bağlantılı şekilde ortaya koyan, dolayısı ile sınava giren adayları 100 üzerinden aldıkları sayısal notlara göre değil, bu notları, adayın o sınava giren grup içinde gösterdiği performansa göre bağıl nota dönüştürerek değerlendiren bir sistemdir.
Bağıl değerlendirmede bir adayın başarısı sınavdaki öteki adayların puanlarına ve başarısına yani grubun tümünün başarısına bağlı olarak belirlenir. Tüm adayların puanlarının ortalamasının temel alındığı bu değerlendirmede, adayın puanının bu ortalamanın altında ya da üstünde olması onun içinde bulunduğu gruba göre başarılı ya da başarısız olduğunu gösterir. Adayın doğru sayısı değişmese bile, grubun ortalaması değiştiğinde adayın başarı durumu da değişir. ( Örneğin bir sınavda 60 puan almak için 70 net yeterli olur iken diğer bir sınavda 75 net yapmak yeterli olmayabiliyor.)
Bağıl değerlendirme yapılması nedeniyle Staja giriş sınavında başarı oranı ortalama %15 – %20 gibi düşük bir düzeydedir. Her dönem bu sınava yaklaşık 12.000-13.000 aday katılmaktadır ve ancak 2.000-2.500 kişi staja başlama hakkı elde edebilmektedir.
Staja giriş sınavından başarılı olan aday meslek mensupları TÜRMOB Temel Eğitim ve Staj Merkezi (TESMER) tarafından yürütülen zorunlu eğitime (e- Stajyer Eğitimi) tabi olurlar. e-Stajyer eğitimi uzaktan eğitim yöntemi ile yürütülür.
Staj süresi sona eren ve e-stajyer eğitimini de başarıyla tamamlayan aday Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik yeterlilik sınavına girer. Bu sınava girebilmek için, yanında veya denetim ve gözetiminde staj yaptığı meslek mensubundan staj değerlendirme notu olarak en az 100 üzerinden 80 almış olması gerekir.
SMMM yeterlilik sınavına katılmaya hak kazanan adaylar bu kez Finansal Muhasebe, Finansal Tablolar ve Analizi, Maliyet Muhasebesi, Muhasebe Denetimi, Vergi Mevzuatı ve Uygulaması, Hukuk (Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku, İş Hukuku, SSK ve Bağ-Kur Mevzuatı, İdari Yargılama Hukuku) ile Muhasebecilik ve Mali Müşavirlik Meslek Hukuku derslerinden yazılı sınava katılırlar. Bu sınavlar da yılda 3 kez yapılmaktadır.
Sınava katılan adaylar, ilk sınavda başarısız olmaları halinde sınav sonuçlarının ilan edildiği tarihten itibaren en çok iki yıl içinde, başarısız oldukları her dersten dört sınava daha girebilirler. Başarılı olmak için her sınav konusundan 100 üzerinden en az 50 (elli) puan alınması şartıyla, tüm sınav konularından alınan notların aritmetik ortalamasının en az 60 (altmış) olması gerekmektedir. Derslerin her birinden alınan en yüksek not, ortalama hesabında dikkate alınır. Yanında, gözetim ve denetiminde staj yapılan meslek mensubu tarafından verilen notlarının ortalaması ayrı bir ders gibi ortalamaya dahil edilir.
SMMM yeterlilik sınavında başarılı olan adaylar TÜRMOB tarafından düzenlenen Ruhsat olarak Serbest Muhasebeci Mali Müşavir unvanını kullanma hakkına sahip olarak bu mesleği icra etme hakkı kazanırlar.
Yazan
Ersin Akoğlanoğlu
