Çocuğu Olanlara Kısmi Çalışmama Hakkı
Kısmi Çalışmama Hakkı ;
6663 sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle 4857 sayılı İş Kanunu’nun 13 üncü maddesine yeni fıkralar eklenmiş ve çocuğu olanlara kısmi zamanlı çalışma hakkı tanınmıştır. Buna göre;
1- Doğum sonrası kısmi zamanlı çalışma 4857 sayılı Kanunun 74 üncü maddesinde öngörülen izinlerin bitiminden sonra uygulanacaktır. Kadın çalışan doğum sonrası ücretsiz izin kullanırsa ücretsiz izinden sonra kısmi zamanlı çalışma talep edilebilecektir.
2- Kısmi zamanlı çalışma hakkından mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar yararlanılabilecektir.
3- Ebeveynlerden yalnızca biri kısmi zamanlı çalışma talebinde bulunabilecektir.
4- Kısmi zamanlı çalışma talebinde bulunan işçinin talebini işveren karşılanacak; işçinin bu nedenle işten çıkarılması halinde, bu durum geçerli fesih nedeni sayılmayacaktır.
5- Kanunda düzenlenen bu haktan faydalanarak kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, mecburi ilköğretim çağını beklemeden, isterse tam zamanlı çalışmaya dönebilecektir. Ancak bu halde aynı çocuk için tekrar bu haktan yararlanılması mümkün olmayacaktır.
6- Kısmi zamanlı çalışma hakkından faydalanmak isteyen ya da faydalanmaya başladıktan sonra tekrar tam zamanlı çalışmaya dönmek isteyen işçinin en az 1 ay önce yazılı olarak işverene talebini iletmesi gerekmektedir.
7- Kısmi zamanlı çalışan işçi tam zamanlı çalışmaya başladığı zaman, yerine alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erecektir.
8- Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinenler de çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten başlayarak kısmi zamanlı çalışma hakkından faydalanabilecektir.
Önemle belirtelim ki, kısmi zamanlı çalışma hakkı eşi çalışan işçilere tanınmıştır. İşçinin eşi çalışmıyorsa kısmi zamanlı çalışma hakkından yararlanamayacaktır.
Doğum Sonrası Yarım Çalışma Ödeneği ;
6663 sayılı Kanunun 20 inci maddesiyle 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na Ek 5 inci madde eklenmiş ve yukarıda belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süresince işçiye yarım çalışma ödeneği ödenmesine ilişkin yeni bir düzenleme getirilmiştir. İşçinin bu ödenekten yararlanabilmesi için;
1- Adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda, en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,
2- 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirtilen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışması,
3- Doğum ve evlat edinme sonrası, analık izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde Kuruma “doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi” ile başvurması gerekmektedir.
Mücbir sebepler dışında başvuruda gecikilirse, gecikilen süre, yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülecektir.
Yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarı kadar olacak ve bu tutardan damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesinti yapılmayacaktır.
Geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazananlara bu durum devam ettiği sürece, doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği verilmeyecektir.
Ücretsiz İzin Kullanma Hakkı
6663 sayılı Kanunun 22 inci maddesiyle 4857 sayılı Kanunun 74 üncü maddesinde yapılan düzenlemelere göre;
1- Doğumda veya doğumdan sonra annenin ölümü halinde, annenin kullanamadığı doğum sonrası izinler babaya verilecektir.
2- Üç yaşından küçük çocuğun evlat edinilmesi halinde eşlerden birine ya da evlat edinene, çocuğun aileye teslim edildiği tarihten itibaren 8 haftalık analık izni kullandırılacaktır.
3- Doğum sonrası analık izninin bitiminden itibaren kadın işçiye istemesi halinde, çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuk hayatta olmak şartıyla, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilecektir. Çoğul doğumlarda bu süreler sırasıyla 90, 150 ve 210 gün şeklinde uygulanacaktır. Doğan çocuğun engelli olması halinde ise 360 gün bu haktan yararlanılacaktır.
4- Düzenlemeye göre haftalık 45 saatlik çalışma süresinin yarısı ücretsiz izinde geçirilebilecektir.
5- Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilerde aynı haktan yararlanabilecektir.
6- Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkının kullanılması halinde ayrıca süt iznine ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.
İşverenlerin dikkatine ,işçinin hakkını unutmayın sonra size kanunla hatırlatılır.İşte o zamanda faturası ağır olur.
Bir çok işverenin şimdi soruyor ” Çalışanın hakkı varda , işverenin de devletten bu hakları talep etme hakkı yok mu ? ” Takdir ve değerlendirme devlet büyüklerinin